Toplanan paralar duble yola gitti!
1 yıllığına çıkarılan Özel İletişim Vergisi’nden 20 yılda 66 milyar TL toplandı. Ancak İstanbul’da 5.8’lik depremde iletişim sistemi çöktü. Hatırlanacağı üzere Eski Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2011’de toplanan deprem vergilerinin “sağlık, eğitim ve duble yollara” gittiğini itiraf etmişti
İstanbul’da önceki gün yaşanan 5.8’lik deprem, şehrin her açıdan depreme hazırlıklı olmadığını da ortaya koydu. Deprem için toplanan vergiler duble yol yapımına harcanırken, kentsel dönüşüm ise en riskli bölgeler yerine rantın yüksek olduğu yerlerde yapıldı. 17 Ağustos 1999 depreminin ardından 26 Kasım 1999’da “depremin yol açtığı ekonomik kayıpları giderme” gerekçesiyle geçici olarak ek gelir vergisi, ek kurumlar vergisi, ek emlak vergisi, özel iletişim vergisi ve özel işlem vergisi konulmuştu. Bu vergiler arasında yer alan ve cep telefonu hizmetlerinden kesilen Özel İletişim Vergisi (ÖİV), 1 yıllığına yüzde 25 oranla geçici olarak uygulamaya konsa da 25 Aralık 2003’te AKP hükümeti tarafından kalıcı hale getirildi. ÖİV’den 20 yılda toplam 66 milyar TL toplandı. Yıllara göre dolar/TL kuru üzerinden hesaplandığında rakam 36 milyar dolar oldu.
VERGİ İLE YOL YAPILDI
Eski Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2011’de toplanan deprem vergilerinin “sağlık, eğitim ve duble yollara” gittiğini itiraf etti. Şimşek, 2014’te başka bir açıklamasında ÖİV’in kaldırılacağını söyledi ancak 2018’de mobil internet hizmetinde ÖİV oranı yüzde 5’ten yüzde 7.5’e yükseltildi. Sabit telefon, sabit internette de ÖİV şu an yüzde 7.5 olarak uygulanıyor.
ÖİV’in gerekçelerinden biri de GSM altyapısının güçlendirilmesiydi ancak son depremin ardından cep telefonu ve internet hizmetlerinde büyük sorunlar yaşandı. TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), “iletişimdeki deprem daha yıkıcı oldu” başlıklı açıklamasında “Yaşananlar kelimenin tam anlamıyla fiyaskodur. Bugün yaşanan yönetim ve altyapı zafiyetinin en büyük nedeni yıllardır sürdürülen özelleştirme ve piyasalaştırma politikalarıdır” dedi.
Öte yandan, toplanan milyarlarca liralık vergiye rağmen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı verilerine göre Türkiye genelinde 6.7 milyon adet depreme karşı riskli konut bulunuyor. İstanbul İnşaatçılar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım, “Riskli binaların dönüştürülmesinin bir rant aracı olarak görülmemesi gerektiği kabullenilmeli” dedi.
Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ferdi Erdoğan da “Avrupa Birliği üyesi ülkelerden farklı olarak deprem kuşağında yer alan ülkemizde, güçlendirme/yenileme çalışmalarının ihmal edildiğini görüyoruz” derken GYODER Başkanı Feyzullah Yetkin ise, depreme karşı binaların güçlendirilmesi gerektiğine işaret etti.
