Önemli uyarı: Bebeğinizi sallayarak uyutmak isterken öldürebilirsiniz!

Hayatına, canınızdan bir parça eklemek ister insan! Anne-babalık duygusunu tatmak ister. O candan parça dünyaya geldikten sonra ise canından öte bir hale geliverir. Öncelik her zaman evlat olur. Bebek kokusuyla huzur dolar haneler. Lakin zor ve sabır isteyen bir şeydir bebek bakmak. Uykusuz geçen günlerle baş etmek zorunda bırakır. Kimi zaman gazı olmasından, kimi zaman altını kirletmesinden, kimi zaman acıkmasından dolayı ağlarlar ve bir türlü uykuya dalamazlar. Kimi zaman ortam sıcak gelir, giydiği kıyafetler rahatsız eder, kimi zaman soğuktan uyuyamazlar. Bazen güvende olduğunu hissetmek için annesinin kucağından inmek istemezler, uyuyamazlar. Yani türlü türlü sebepleri vardır bebeklerin uyumamasının. Bebeğin neden ağlamadığını, neden uyumadığını iyi tespit etmek gerekir.

17-18 SAAT UYURLAR

Bebeklerin beslenmesi kadar, gelişimlerinde uyku düzenleri de çok önemlidir. Yani bebeğin aile bireylerini uykusuz bırakmasından çok daha önemlisi, uyumamasının gelişimini olumsuz etkilemesidir. İlk 3 ay bebekler günde aralıklı olarak ortalama 17-18 saat kadar uyurlar. Bu uyku günde 10-20 dakikalık sürelerle en fazla 5 saatlik devalı uyku şeklinde olur. Uyku süresi 3 aydan sonra 15 saate düşer. Olması gereken uyku saatleri bunlardır.

GÜNDÜZ UYUMADIYSA GECE DE UYUMUYOR

Bebekler, gündüz uykularını alamadıklarında, geceleri de uyumazlar. Yani, gündüz uyumasın, gece uyur düşüncesi yanlıştır.

Gündüz de gece de olması gerekenin çok altında bir süre uyuyan bebekler, anne ve babaları özellikle geceleri çok zorlar. Aşırı uykusu gelmiş bir anne-baba, gözlerini zor açabilecek haldeyken bebeğin uyumaması ya da uykunuzun en tatlı yerinde uyanıp bir daha uyutulamaması, büyük bir stres yükü bindirir anne ve babalara.

NE YAPARSANIZ YAPIN AĞLIYOR

Bebeğin altını değiştirirsiniz, bebeğinizi emzirirsiniz, gazını çıkarırsınız, kıyafetlerini rahat edeceği şekilde giydirirsiniz ama bebek çoğu zaman yine de uykuya dalmaz ya da tekrar uyumaya hemen başlamaz. Bu da gözlerini açmakta zorlanacak kadar uykulu anne ve babaları zorlar.

Bunun için yeni anne ve babalar, sıklıkla “Bebeği en hızlı uyutma yöntemleri”, “Bebeği en hızlı uyutan sesler”, “Bebeğim uyumuyor, ne yapmalıyım?” gibi soruları internette araştırır.

Ancak internette karşılarına çıkan her yöntem, her bebekte işe yaramaz. Kimi bebekler fön makinesi sesiyle, bir ninniyle uyurken kimi bebeklerde bu işe yaramaz.

Kimisi bebeğini battaniye ya da çarşaf kullanarak sallayarak uyutmaya çalışır başarılı olur, kimisi olmaz.

En fazla işe yarayan bebeği arabaya koyup tur atmaktır ancak o bile kimi bebeklerin uykuya geçişinde etkili olmaz.

İşte araştırdığı tüm bu yöntemlerden sonuç alamayan ve uykusuzluğun verdiği strese kapılan aileler, bebeklerini uyumaları için hızlıca sallarlar.

Aslında sallamak geleneksel bir yöntemdir. İşe de çoğu zaman yarar ancak bebeği sallamanın bir ayarı olmalıdır.

Bebeğin bilinçsizce çok hızlı sallanması, sarsılması bebeğin beyninde hasar bırakabilir hatta ölümüne dahi sebep olabilir.

SARSILMIŞ BEBEK SENDROMU

Uyku Meleği adlı internet sitesinde sağlık sitelerinden derlenmiş haberde, bu risk şöyle anlatılıyor: “Oldukça masum görünen sallama yöntemi, bebeklerin henüz yeni gelişen beyinlerinde çok büyük hasarlara neden olabilir. Bebek sallanarak uyutulduğunda sersemlediği için uyur. Sallandıkça başı dönmeye başlar ve sersemleyerek uyku haline geçer. Yani sallama sırasında bir nevi hipnoz ve hafif bir bayılma yaşar. Tabi burada salınma şeklindeki bir hızdan bahsetmiyoruz. Ancak salınma bile çok küçük yaştaki bebeklerde risk oluşturabilir. Sarsılma ile birlikte bebeklerin beyinlerinde oluşan hasar ve kafa travmaları ‘Sarsılmış Bebek Sendromu” ile ifade edilir. Bu sendrom düşme, kaza, şiddet gibi olaylarda görülebileceği gibi sallanarak uyutulan bebeklerde de görülür. Tekrar etmekte fayda var: ilk aylarda beyin henüz kafa tasına yerleşmemiştir. Bu yüzden bebek her gece sallandıkça beyni kafatasına çarpar. Bu da beynin içinde ve çevresinde şişme, basınç, morarma ve kanamaya neden olur. Bunlar bebeğin beynine ciddi hasarlar verebileceği gibi ölümle de sonuçlanabilir. İleri geri veya sağa sola sallamanız ve sarsmanız arasında bir fark yoktur. Sadece çok hafif salınmalarda bu risk oluşmaz.”

SARSILMIŞ BEBEK SENDROMU BELİRTİLERİ

Fark etmeden bebeklerini çok hızlı sallamış ve sonrasında bu bilgiyi öğrenerek pişman olmuş bireylerin en çok araştırdığı konu ise “Sarsılmış bebek sendromu nedir, nasıl anlaşılır, nasıl tedavi edilir?” sorularıdır.

Bu soruların cevabını budizzz.com’da yayımlanan “Sarsılmış Bebek Sendromu Nedir, Nasıl Anlaşılır?” başlıklı yazı şöyle açıklıyor:

Sarsılmış bebek sendromu belirtileri

Erken dönem belirtileri;

Tiz sesle ağlama

Solunumda zorluk

Cilt renginde mavileşme

Beslenme geriliği

Uykuya eğilim

Ani titreme krizleri

Koma ya da felç (ani sarsıntılarda)

Retinal kanamalar

Geç dönem belirtileri;

Öğrenme geriliği

Ani felç

Konuşma bozukluğu

Beyin ya da omurilik hassarı

Omurgada kırıklar

SARSILMIŞ BEBEK SENDROMU NE ZAMAN BELLİ OLUR?

Bebeğin uğradığı istismarın boyutuna bağlı olarak; şiddetli sarsıntı sonucunda belirtiler anında kendini gösterebilir. Bazı bulgular için ise 1-2 gün beklemek yeterlidir; doktorlar bu süreçte gerekli testleri yapıyor olacaktır. Sarsıntının daha hafif olması durumunda ise sarsılmış bebek sendromu bebek büyüdükçe belli olmaya başlar.

Bebeğin konuşmaya başlamaması, görmediğinin fark edilmesi, öğrenme güçlüğü çekmesi gibi gelişim sorunları sarsılmış bebek sendromunu belli eder.

SARSILMIŞ BEBEK SENDROMU NASIL TESPİT EDİLİR?

Öncelikle belirtmek isteriz ki sarsılmış bebek sendromunda beyin hasarına ek olan birçok başka belirti de vardır ve hepsi için gerekli tetkiklerin yapılması şarttır. Bu nedenle, sarsılmış bebek sendromundan şüphelenmesi halinde aşağıdaki adımlara başvurulur:

Bilgisayarlı beyin tomografisi, acil harekete geçmek ve ciddi hasarları tespit etmek için kritiktir. Sonrasında beyin hasarının ayrıntılı görüntülenebilmesi için magnetik rezonans uygulanabilir.

Oftalmolojik muayene gerekebilir; çünkü yalnızca beyinde değil, göz diplerinde de kanamalar olabilir.

Bebeğin vücudunun bütünsel bir röntgeni de çekilebilir; çünkü genelde sarsılmış bebek sendromuna sebep olan istismarlarda bebeğin diğer bölgelerinde de kırık olabilir.

Ayrıca, beyindeki kanamanın nedeninin kan hastalıkları olup olmadığından emin olmak için doktor çeşitli kan testleri de isteyebilir.

Bütün bu işlemlerin yapılması 2-3 gün sürebilir; çünkü bazı bulgular için 1-2 gün beklemek doğrudur.

Bu süreçte, bebek hem nöroloji uzmanları hem de çocuk istismarı konusunda yetkili hekimlerce takip edilir.

SARSILMIŞ BEBEK SENDROMUNUN SONUÇLARI

Yukarıda da belirttiğimiz gibi bu istismar kaynaklı hasarın ömür boyu süren sonuçları olur. Bu sonuçların başında ise aşağıda sıralanan durumlar gelmektedir:>

Öğrenme güçlüğü

Konuşmada gerilik

Zeka geriliği

İşitme kaybı

Görme kaybı

Serebral palsi (beyin felci)

Tekrarlayan nöbetler

Bölgesel felçler

Ölüm

SARSILMIŞ BEBEK SENDROMU NASIL ÖNLENİR?

Geldik en önemli konuya; sarsılmış bebek sendromunu önlemek için neler yapılmalı?

Öncelikle bebeğinizi güvenmediğiniz kimseye emanet etmemelisiniz.

Bebeğinizin beyin gelişimi için kritik olan 6-12 aylık dönemde, bebeğinizle oyun oynarken bile dikkatli olmalısınız.

Bebeğinizi uyutmak için hızlı hızlı sallamamalısınız.

Her ne kadar sarsılmış bebek sendromu riski 2 yaşına kadar yüksek olsa da sonrasında da gelişebilir.

Bu nedenle, akran zorbalığı konusunda dikkatli olmalısınız.

Bebeğinizin yaşı kaç olursa olsun vücudunu ara ara kontrol etmeli ve morluk vb. belirtileri gözlemlemelisiniz.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi sarsılmış bebek sendromunun en büyük nedeni istismardır ve şiddet sonucunda ortaya çıkar. Bu nedenle, eğer çevrenizde aile içi şiddet, bağımlılık gibi sorunları olan bebekli aileler varsa onlara da dikkat etmenizi ve gerektiğinde polise başvurmanızı tavsiye ederiz. Böylece, minicik bir bebeğin hayatı boyunca yaşayacağı engelleri ve belki de ölümü engelleyebilirsiniz.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Sarsılmış bebek sendromu kaç yaşına kadar olur?

En kritik aylar 6-12. ay arası olsa da 5-6 yaşındaki çocuklarda dahi sarsılmış bebek sendromu olabilir.

Sarsılmış bebek sendromu kaçıncı ayda belli olur?

Sarsıntının şiddetine bağlı olarak, belirtiler anında da ortaya çıkabilir. Ancak, çok şiddetli olmayan sarsıntıların sonuçları bebek konuşamadığında, gözlerinin görmediği fark edildiğinde ya da ilkokul çağında öğrenme güçlüğü nedeniyle anlaşılabilir.

Sarsılmış bebek sendromu tedavi edilebilir mi?

Evet. Bebeğin aldığı darbeler ve beyin hasarı tamamen düzeltilemeyecek olsa bile erken müdahale ile birçok hayati sorunun önüne geçilebilir. En önemlisi de ölüm engellenebilir.

Sarsılmış bebek sendromu bebekle oynarken olur mu?

Hayır. Bebeğiniz düştüğünde ya da siz onunla oynarken sarsılmış bebek sendromu yaşama ihtimali düşüktür. Sarsılmış bebek sendromu genelde fiziksel şiddet ya da ani sinir krizleri sonucunda oluşan darbelerle olur.

BEBEKLER NASIL SALLANMALI, NASIL UYUTULMALI?

Peki bebekler sallanmadan nasıl uyutulabilir? İlla ki sallayarak uyutulacaksa, bu sallama şekli nasıl olmalı? Sallamak, bebeklerin gelişiminde olumlu ya da olumsuz bir etkiye sahip mi? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Bülent Öztürk, konuyla ilgili şunları aktarıyor: “İç kulak, işitme ve denge organlarını içeren iki bölümden oluşur, işitmede hiçbir rol oynamayan ikinci bölüm yalnızca dengeyle ilgilidir. İçi sıvı dolu yarım daire biçiminde üç kanaldan oluşan bu bölüme 'vestibular Labirent' denilir. Buradaki hücreler, başın en küçük hareketi ile çalkalanan iç-kulak sıvısının çırpıntılarıyla uyarılarak başın açısal hareketini anında beyne iletirler. Görme duyusunun da yardımıyla dengenin sağlanmasına yardımcı olurlar. Çok hızla dönüp aniden durduğumuz zaman, iç kulak kanallarındaki sıvı hala dönmekte olduğundan baş dönmesi denilen durum meydana gelir. Vücut sallanırken gözler sabit bir noktaya baktığında onlardan beyine hareket olmadığı sinyali gider. Bu iki sinyal arasındaki fark, araba tutmasında olduğu gibi bir çeşit baş dönmesi yaratır ve uyku getirir. Uykunun gelmesi vücut ihtiyacı olarak değil tamamen beyinde oluşur.

Devamlı hareket halinde olan başka şeyle meşgul olan bebeğin sallanarak uyutulması zordur. Beşikte iken bebek sabit gözlerle bir noktaya baktığında yukarıdaki mekanizmanın yanı sıra hipnozda olduğu gibi (hipnozda baş sabit hareketli bir obje var beşikte baş sallanıyor objeler sabit) bir uyku hali olur. Bazı araştırmalarda sallanarak büyüyen çocuklarda hızlı gelişme gösterdiklerini göstermiş olsa bile uykuda büyüme hormonunun fazla salgılanması ile gelişmenin sallamaya bağlı olmaktan çok uykuya bağlı olabileceği düşünülmektedir.

Hiperaktif denilen aşırı hareketli, sürekli hayal gören ve yeteneklerini geliştiremeyen çocukların vestibular sistemlerinde bazı bozukluklara rastlanmıştır. Mongoloid olan veya spastik olan çocukların vestibular uyarı (bebeklerin sallanarak uyutulması) ile daha iyi gelişebildiklerini gösteren bazı çalışmalar da olmasına rağmen günümüzde bebek ağladığında karnının tok, altının kuru ve sancısının olmadığından eminsek, yattığı odanın kapısını kapatıp yanından kararlı bir şekilde uzaklaşmalıdır, bebeğin bir süre sonra sesi kesilip uyuyacaktır görüşü daha ağırlıkta kabul görmektedir. Ancak bebek ağladığında da çok şiddetli olmamak kaydı ile hafifçe sallamanın da bir zararı yoktur.”

Kaynak: Haber Merkezi