Cedit’te geri ödeme nasıl olacak?

Türkiye, içinden çıkılması çok zor bir ekonomik krizle boğuşuyor…

Uzun süre dünyanın tersi hareket ederek faiz düşüren, bu nedenle de dövizin hızla yükselmesine, TL’nin ise değer kaybetmesine neden olan mevcut iktidar, bunun adına “ Yeni ekonomi modeli” demişti…

Lakin o modelin tutmayacağı çok aşikardı…

Akabinde günü kurtaracak ama Hazine’yi büyük zarara uğratacak kur korumalı vadeli mevduata geçildi, döviz bir gecede dibi boyladı…

Dövizi düşüren iktidar, faiz düşürmeye de ara vererek faizi sabit tutmaya karar verdi ve bu durum aylarca sürdü…

Lakin tüm bunlar, dövizdeki tırmanışın, TL’deki değer kaybının, hızla yükselen enflasyonun önüne geçemedi…

Devlet olarak üretmeyen, özel teşebbüslerden ve vatandaştan gelen vergilerle ayakta duran ekonomi sistemi, tarım ve hayvancılıkta dahi bizleri dışa bağımlı hale getiren ekonomi sistemi sonunda patlamıştı…

Seçim sürecinde tutulan döviz, seçimden sonra fırladı gitti…

Akaryakıt fiyatlarının da ÖTV ile tetiklenmesiyle iğneden ipliğe her şeye nakliye masrafı eklendi ve zamlar kaçınılmaz oldu…

Dün açıklanan uçuk faiz artışı bile dövizi ve altını bir tık aşağı çekebildi ancak o da çok sürmedi, döviz ve altın bugün tekrar eski seviyesine yaklaştı…

Yani ekonomimiz, adeta amasız bir hastalığın pençesinde…

İşte bu yüzden vatandaşta umudun kalıntısı dahi yok…

İlerleyen süreç ne getirir ne götürür, bir şeyler düzelmeye başlar mı, yoksa işler daha da sarpa mı sarar muamma!

Bu belirsizlik, piyasadaki güveni sarsıyor…

***

Diğer yandan yaşanan ekonomik krizin en çok etkilediği sektörlerin başını inşaat ve emlak sektörü çekiyor…

İnşaat maaliyetlerinin iğneden ipliğe her şey gibi astronomik oranlarda artması, bunun yanı sıra vatandaşların ellerindeki evlerin fiyatlarını enflasyon oranının dahi katbekat üzerine çekmesi, vatandaşın alım gücünün ise günden güne azalması, ev alım satımlarına darbe vurmuş durumda…

Öyle ki büyük inşaat projelerinde dahi zaman zaman ihaleleri kazanan firmalar, maaliyetlerin yükselmesi nedeniyle işi geri iade etmek durumunda kalıyor…

Kocaeli’nin İzmit ilçesi Cedit Mahallesi’nde 2021 yılında başlatılan kentsel dönüşüm projesinde bunu yaşadık…

Vatandaşlar evlerini boşalttı, yıkım gerçekleşti derken projeyi yapacak firma işi iade etti…

Çünkü bu derin kriz öncesi girilmişti ihaleye ve akabinde kriz patlak vermişti…

Bu durum Cedit Mahallesi Kentsel Dönüşüm Projesi’nin bir an önce başlamasını engellemiş, yenilenecek ihale ise defalarca ertelenmişti…

Sonunda ihale yapıldı, projeye başlandı…

Bu gecikme ise projenin en erken biteceği tarihi 2024 yılının üçüncü çeyreğine kadar sarkıttı…

Ancak vatandaşların bir kısmı, bu tarihten bile umutsuz…

Projenin 2024 yılının ortalarından sonra tamamlanmayacağını, yavaş ilerlediğini düşünüyorlar…

Bu çekincelerini yetkili isimlere ilettim Ceditlilerin…

İçlerine su serper mi bilmiyorum ama yetkililer, şu an için projeyi geciktirecek, zamanından sonraya sarkıtacak bir olumsuzluğun söz konusu olmadığını dile getiriyor…

Cedit’te 8 blokun temeli atılmış, istinat duvarları örülmeye devam ediliyor, 3-4 blokta ise kat çıkılmaya başlanmış…

Evet, alana uzaktan bakınca hiç bitmeyecek, sanki ortada hiçbir şey yok gibi görünse de projenin yavaş ilerlemediği, atılan temellerden, çıkılan katlardan, örülen duvarlardan belli oluyor…

Tabii bu demek değil ki vatandaşlar evlerine 2024 yılının üçüncü çeyreğine kadar kavuşacak!

Uzun uzun anlattım ülkedeki ekonomik krizi, piyasalardaki güvensizliği, umutsuzluğu…

Her geçen gün bir şeylere gelen zamlar, inşaat maaliyetlerini de etkilemekte…

Bu durum, bu projeyi de etkiler mi etkiler…

İşi alan firma bir noktada tıkanır mı, tıkarnır…

Bilemeyiz…

Bu konuda kimse kesin, net konuşamaz, konuşamıyor da…

Şu an için sorun yok, olmamasını da umuyorum…

Sorun olmadığı takdirde de evlerin vaat edilen sürede bitebileceğini düşünüyorum…

***

Cedit Mahallesi’ndeki kentsel dönüşümde hak sahibi olan vatandaşların, kafasını kurcalayan bir başka mesele daha var…

Aslında evlerin biteceği tarihten çok daha önemli bir mesele bu…

Evet, Cedit Mahallesi sakinleri, kentsel dönüşüm için anlaşmaya vardıklarında ve evlerini boşalttıklarında ülkede böylesi derin bir ekonomik kriz yoktu…

Geri ödeme şartlarını kabul ederek sözleşmeye imza attılar…

Lakin o dönem imza attıkları rakamlar ile şu anki ev fiyatları arasında dağlar kadar fark var…

Ve bu durum, Cedit’teki hak sahiplerinin kafasını bulandırıyor…

Misal o dönem 200 bin liraya borçlanan bir hak sahibi, evleri teslim edildiğinde bu rakamı mı ödeyecek yoksa artan inşaat maaliyetleriyle bu borçları katbekat artmış mı olacak?

Yani inşaat maaliyetleri hak sahiplerine mi yansıtılacak?

Bugün ev satışları neredeyse durdu, çünkü evlerin fiyatları öyle bir uçtu ki o paraları ödemek neredeyse imkansız…

Cedit Mahallesi sakinlerinin korkusu işte bu…

Güncel ev fiyatları üzerinden borçlandırılma ihtimalinden korkuyorlar…

Ceditlinin bu çekincesini de yetkili bir isme sordum, o konuyla TOKİ’nin ilgilendiği, yapılan sözleşmede ne yazıyorsa ona göre fiyatlandırma yapılacağı, bu fiyatların da konutlar bittikten sonra belli olacağı şeklinde bir cevap aldım…

Yani net bir cevap yok bu konuda…

Aslında Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin sitesinde bu soru cevaplanmış…

Tekrar ihale sürecine çıkıldığı tarihlerde yayımlanan soru cevaplarda; “İzmit Belediyesi ile daire karşılığı yapılan uzlaşmalara istinaden hak sahipleri tarafından yapılacak geri ödemelerin miktarı artacak mı?” şeklindeki soruya, “İzmit Belediyesi tarafından Uzlaşma görüşmeleri sonucunda imzalanan muvafakatlar geçerli olacak olup, geri ödeme miktarlarında değişim yapılmayacaktır. İnşaat maliyetlerinin artışından dolayı geri ödemelerde oluşan fark vatandaşa yük edilmeyecek ve Belediyemiz tarafından karışılacaktır” yanıtı verilmiş…

Lakin o dönem verilen bu cevabın, bugün için geçerliliği nedir bilemiyorum…

Yani bu soruma Ceditlinin kafasındaki bulanıklığı giderecek net bir cevap bulamadım…

***

Yine ekonomik krizin Ceditliye yaşattığı diğer bir mağduriyet kira…

Defalarca yazdım bu konuyu…

Kimi zaman haber yaptım, kimi zaman köşelerime taşıdım…

Ekonomik krize ek olarak fırsatçılığın ve insafsızlığın tavan yapması, kira fiyatlarını asgari ücretin üzerine taşıdı malumunuz…

Ceditli kiraya çıktığında ev fiyatları 1500-2000 lira civarındaydı, bugün ise 10-15 bin lira arasında kiralık ev ilanları görüyoruz…

Piyasadaki kira bedellerinin bu denli artması, mevcut kiracı olmalarına rağmen Ceditlileri de etkiledi…

1500-2000 lira civarında olan kira bedelleri, 4-6 bin liraya civarına yükseldi bu insanların…

Hatta kimileri ev sahipleriyle yaşadığı sıkıntılar nedeniyle evlerini boşalttı, çok daha yüksek fiyata yeniden kiraya çıktı…

Mesela bizzat şahit olduğum bir hak sahibini örnekleyeyim size…

Vatandaş ev sahibi tarafından 3 bin liraya oturduğu evden türlü buğuzlarla çıkarıldı, aradı taradı 11 bin liraya ev buldu, 1 aylık peşin kira, 1 aylık depozito ve 1 de emlakçı kaporası olmak üzere bir anda 33 bin lira para ödemek durumunda kaldı. Ve şimdi düzenli olarak her ay 11 bin lira kira ödüyor ve bunu üzerine zamanı gelince eklenecek zamla Cedit’teki evi teslim edilene kadar ödemeye devam edecek…

Ve bu vatandaşa da 4-6 bin lira kira ödeyen hak sahiplerine de Bakanlığın ödediği kira yardımı 2 bin 500 lira…

Vatandaş burada gerçekten büyük mağduriyet yaşıyor…

Cedit Mahallesi Kentsel Dönüşüm Projesi’nin koordinatörlüğünü üstlenen Kocaeli Büyükşehir Belediyesi de bunun farkında ve konuyu Bakanlığa 1 ayı aşkın süre önce iletti…

Lakin Bakanlıktan hala tık yok…

Açıkçası olacak gibi de durmuyor…

***

Evet özetleyecek olursak ekonomik krizin Cedit Mahallesi’ndeki hak sahiplerinin psikolojilerine yansıması şöyle:

Kira yardımında mağduriyet…

Projenin zamanında bitip bitmeyeceği yönündeki çekince…

Geri ödemeler konusunda 2 yıl önce belirlenen rakamların yükseleceği endişesi…

Cedit’ten aktaracaklarım bu kadar…