Her gün 140 kadın yakınları tarafından öldürülüyor

Birleşmiş Milletler Kadın Birimi ve BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi’nin (UNODC) yayımladığı 2023 Kadın Cinayetleri raporu, kadınların en güvende olmaları gereken alanlarda şiddetle yüz yüze kaldığını ortaya koyuyor. 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü kapsamında yayınlanan raporkadın cinayetlerinin küresel ölçekte yaygınlığını ve cinsiyete dayalı şiddetin ürkütücü boyutlarını gözler önüne seriyor. 2023 yılında dünya genelinde 85.000 kadın ve kız çocuğu kasten öldürülürken, bu cinayetlerin 51.100'ü (%60) yakın partnerleri veya aile üyeleri tarafından gerçekleştirildiği ifade ediliyor. Bu oran, kadınların evlerinde ve aile içinde bile şiddetten kaçamadığını çarpıcı bir şekilde gösteriyor. Her gün ortalama 140 kadın ve kız çocuğu, en yakınlarındaki insanlar tarafından öldürülüyor.

Kadın Cinayetlerinde Bölgesel Farklılıklar

112 ülkenin yer aldığı raporda, Afrika’nın 2023 yılında 21.700 kadın cinayetiyle en fazla vaka kaydedilen bölge olduğu belirtiliyor. Afrika’da her 100.000 kadında 2,9’u partneri (eşi, sevgilisi veya yakın ilişki içinde olduğu erkek) veya aile üyesi tarafından öldürülüyor. Bu oran Amerika’da 100.000’de 1,6, Okyanusya’da ise 1,5 olarak kaydedildi. Asya ve Avrupa’daki oranlar ise sırasıyla 100.000’de 0,8 ve 0,6 ile daha düşük.

Avrupa ve Amerika'da kadın cinayetlerinin çoğu, yakın partnerler tarafından gerçekleştirilirken, diğer bölgelerde kadınların aile üyeleri tarafından öldürülme olasılığı daha yüksek olduğu belirtiliyor. Avrupa’da öldürülen kadınların %64’ü, Amerika’da ise %58’i partnerleri tarafından hedef alınıyor. Türkiye’de ise Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun verilerine göre 2023 yılında 315 kadın öldürüldü, 248 kadının ise şüpheli bir şekilde ölü bulundu.

Veriler Gerçek Artışı Göstermiyor, Ancak Tehlike Aynı

2023’te kaydedilen 51.100 kadın cinayeti, 2022’deki 48.800 rakamından daha yüksek olsa da, bu değişim veri toplama yöntemlerindeki farklılıklardan kaynaklanıyor. Bu nedenle, cinayetlerde gerçek bir artıştan söz edilmiyor. Ancak, toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin hala ciddi bir sorun olduğunu gözler önüne seriyor.

Son yirmi yılda kadın cinayetlerine ilişkin veri toplama çalışmaları artış gösterse de, raporda 2023’te veri sağlayan ülke sayısının 2020'ye kıyasla yarıya düştüğü belirtildi. Avrupa ve Amerika gibi bazı bölgelerde kadın cinayeti eğilimleri izlenebilirken, diğer bölgelerde yeterli veri bulunmuyor. Bu durum, hükümetlerin kadına yönelik şiddetle mücadele konusundaki tutumunun da bir göstergesi olduğu ifade ediliyor.

Şiddet Önlenebilir

Rapora göre, partnerleri tarafından öldürülen kadınların önemli bir kısmı (%22 ila %37) daha önce fiziksel, cinsel veya psikolojik şiddet yaşadığını bildiriyor. Koruma emirleri gibi şiddeti önleyici önlemler, kadın cinayetlerinin bir kısmının engellenebileceği ifade ediliyor.

UNODC İcra Direktörü Ghada Waly, kadın cinayetlerini önlemek için sağlam ceza adaleti sistemlerine, sıfır tolerans kültürüne ve şiddeti teşvik eden toplumsal cinsiyet normlarının ortadan kaldırılmasına ihtiyaç duyulduğunu belirtti. Ayrıca, kadın cinayetlerinin yalnızca buzdağının görünen kısmı olduğuna dikkat çeken BM Kadın Birimi, toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin önlenmesi ve mağdurlara destek sağlanması için daha fazla finansmana ve hükümet hesap verebilirliğine ihtiyaç olduğunu vurguladı.